Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres, 17-18 Mart tarihlerinde İsviçre’nin Cenevre kentinde düzenlenecek gayri resmi Kıbrıs zirvesi için taraflara resmi davet gönderdi. Türkiye, Yunanistan ve İngiltere’nin garantör ülke olarak katılacağı toplantıda, Kıbrıs sorununun çözümüne yönelik farklı görüşler masaya yatırılacak.
Tarihi Milletler Sarayı’nda Düzenlenecek
Zirve, 17 Mart’ta BM’nin Cenevre’deki Milletler Sarayı’nda düzenlenecek bir öğle yemeğiyle başlayacak. 1946 yılına kadar Milletler Cemiyeti’nin merkezi olarak kullanılan bu tarihi bina, uluslararası diplomasi açısından önemli bir simge niteliğinde.
Toplantıya, BM Genel Sekreteri Guterres’in ev sahipliğinde şu isimler katılacak:
- Türkiye, Yunanistan ve İngiltere’nin dışişleri bakanları,
- Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) Cumhurbaşkanı Ersin Tatar,
- Güney Kıbrıs Rum Yönetimi Lideri Nikos Hristodulidis.
Görüşmeler, birebir temaslarla başlayacak ve ardından toplu oturumla sonuçlandırılacak.
KKTC ve Türkiye’nin Pozisyonu: İki Devletli Çözüm
Türkiye ve KKTC, Kıbrıs’ta kalıcı çözüm için iki egemen devlet modelini savunuyor. KKTC Cumhurbaşkanı Ersin Tatar, resmi müzakerelerin başlaması için Kıbrıs Türk halkının egemen eşitliğinin tanınmasını şart koşuyor.
Ayrıca, Tatar’ın öncelikli taleplerinden biri de, “3D Politikası” olarak adlandırılan üç ana başlık olacak:
- Doğrudan Uçuşlar: KKTC’nin uluslararası uçuşlara açılması,
- Doğrudan Ticaret: Kıbrıs Türklerinin dünya ile serbest ticaret yapabilmesi,
- Doğrudan Temas: KKTC’nin uluslararası arenada resmi olarak muhatap kabul edilmesi.
Türkiye ve KKTC, bu üç temel hakkın tanınmasını, Kıbrıs Türklerinin izolasyonunun sona erdirilmesi açısından kritik bir eşik olarak görüyor.
Rum ve Yunan Tarafının Tutumu: Federasyon Modeli
Kıbrıs Rum Yönetimi ve Yunanistan ise, 2017’de İsviçre’nin Crans Montana kentinde yapılan görüşmelerde kaldığı yerden müzakerelerin devam etmesini istiyor. Bu görüşmelerde federasyon modeli masadaydı, ancak taraflar arasında uzlaşma sağlanamamıştı.
Rum-Yunan tarafı, federasyon dışında herhangi bir çözüm modeline sıcak bakmazken, KKTC’nin egemenlik taleplerine de karşı çıkıyor. Ayrıca, garantörlük sisteminin sona ermesini ve adadaki Türk askeri varlığının sonlandırılmasını savunuyorlar.
Zirveden Çıkacak Sonuç Merak Konusu
Tarafların köklü görüş ayrılıklarına rağmen, BM’nin öncülüğünde düzenlenen bu gayri resmi zirvenin, ilerleyen süreçte resmi müzakerelere zemin hazırlayıp hazırlamayacağı büyük merak konusu. Türkiye ve KKTC, eşit egemenlik ilkesinin teyidini ön şart olarak öne sürerken, Rum-Yunan tarafı federasyon temelinde ilerlemek istiyor.
Önümüzdeki günlerde Cenevre’de yapılacak bu kritik görüşmelerin, Kıbrıs meselesinde yeni bir süreci başlatıp başlatmayacağı büyük bir soru işareti olarak gündemde yerini koruyor.
